Mert İnan – Türkiye’deki insanların gitgide kızgın ve öfkeli kişilik yapısına büründüğü küresel araştırma şirketi Gallup’un son raporuyla ortaya konuldu. Her yıl dünya çapında 100’den fazla ülkeden iştirakçiyle yapılan Global Hisler Araştırması 2021 sonuçlarına nazaran, Türkiye, Lübnan’dan sonra dünya genelinde en kızgın insanların yaşadığı ülke olarak tespit edildi. Dünyanın en kızgın ülkeleri sıralamasında Türkiye’yi sırasıyla Ermenistan, Irak, Afganistan, Ürdün, Mali ve Sierra Leona takip etti. Lübnan’da halkın yüzde 49’u kendisini “sinirli” olarak tanımlarken bu oran Türkiye’de yüzde 48 oldu.
Olmadık yerde patlama
Psikiyatri uzmanı Prof. Dr. Mehmet Zihni Sungur, hayatımızı olayları nasıl algıladığımız ve bu olaylara verdiğimiz reaksiyonların belirlediğini söyledi:
“Hayat herkese adil ve adaletli değil. Anlık olaylara verilmesi gereken reaksiyonları biriktirip olmadık yerde patlamalar yaşayabiliyoruz. Ekonomik bilgilerin berbatlaşması adalet algısını sarsarken, bu durum öfke ve gerilimin birikmesine neden oluyor. Lakin Türkiye’nin kızgınlık endeksinde Lübnan, Afganistan, Irak üzere ülkelerle birebir kategoride olması üzücü olduğu kadar düşündürücü.”
İyi uyku ve beslenme
Prof. Dr. Hakan Türkçapar da ekonomik şartların negatif his ve niyetleri katladığını lisana getirdi:
“Araştırmadan elde edilen bilgiler çarpıcı. Yüksek sayıda beşerle görüşülerek hazırlanan raporda Türkiye, olumlu hissetme de Afganistan ve Lübnan’dan sonra ikinci sıra. Olumsuz his durumu ve kızgınlığımızın birincil nedeni ekonomik nedenler. Negatif ruh hali zincirleme tepki formunda bulaşıyor. Toplumsal kaideler güzelleşmeden sakinleşmemiz sıkıntı. Sakinleşmek için güzel uyku, âlâ beslenme dahası kaliteli bir hayat gerekir. Aksilikler ne kadar fazla olursa öfke patlaması da birebir oranda olur. Ruh halimizi şu ortalar en çok ekonomik durum etkiliyor.”
Pandemi tesiri
Ekonomik badirelerin yanı sıra toplumsal kutuplaşmanın artması ve ortak hayat hissinin kaybolmasının kızgınlığı artıran sebepler ortasında olduğuna dikkat çeken psikiyatri uzmanı Prof. Dr. Sibel Çakır ise şunları söyledi:
“İnsanların bir ortada vakit geçirme, eğlenme, dayanışma yahut yas tutma, aidiyet gereksinimleri var. Bu duygusal gereksinimlerin ve toplumsal birliktelik süreçlerinin yaşanamaması da kızgınlık ve öfkeli hissetmemize neden olabiliyor. İzole bir ömür, yalnızlık, dış dünyanın tehlikeli ve bizden olmaması, bize yabancı ve tehlikeli olmasıdır. Pandemi koşulları mazeret edilerek birçok toplumsal aktiflik, şenlik iptal edildi. En son sokakta yahut bir alanda tanımadığınız beşerlerle ne vakit eğlenip güldünüz, ağladınız, birlikte uğraş ettiniz? Topluluk olarak birlikte kutladığımız yahut üzüldüğümüz aktifliklerin ortadan kalkması da kızgınlığa neden oluyor. Tanımadığımız lakin birebir hislerle bir ortaya geldiğimiz beşerlerle aidiyet hissini hisseder, sıkışmışlık, yabancılık ve yalnızlık üzere olumsuz hisleri gideririz. Bu talepler siyasi bir mana taşımayabilir, yasaklamak, engellemek kutuplaşmaya neden oluyor, insanın birlikte yaşadığı insanlara ve dünyaya yabancılaşmasını ve tansiyonu artırıyor. Her şeyin tehlikeli, olumsuz, tehdit edici algısı önemli gerilim ve kızgınlığa neden oluyor.”
‘Bağırarak çözmeyelim’
Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Sekreteri Dr. Emre Keyifli da şu tespitlerde bulundu:
“Ülkemizde öfkenin arttığını, saldırganlık üzere öfke ile alakalı davranışların daha sık yaşanması göstermektedir. Öfke de öbür hisler üzere doğaldır. Hissin davranışa yansımasını yahut yansımamasını düzenlemek kişinin elindedir. Zorlukların ve gerilimin arttığı periyotlarda davranışları denetim etme hüneri azalır. Bilhassa sorun çözme hünerleri fonksiyonel olmayan ve kâfi sorun çözme marifeti olmayan şahısların, zorluklar karşısında öfkesini davranışlara daha çok yansıttığını görüyoruz. Sıkıntıları hengame ederek, bağırarak çözmek yerine sorun çözme hünerlerimizi artırmamız, özür dilemeyi ve kibar olmayı öğrenmemiz gerekiyor. Listenin başında yer alan ülkelerin birçoklarının sosyoekonomik seviyesi ve gelir eşitsizliği açısından emsal olması üzücü olmakla birlikte şaşırtan değil.”
Dünya üzgün
ABD merkezli Gallup’un 122 ülkede 127 bin yetişkinle gerçekleştirdiği araştırması, 2021’de dünyanın beşerler için bir evvelki yıla oranla biraz daha üzgün, daha kaygılı ve daha gerilimli bir yer haline geldiğini ortaya koydu.